Przywileje organizacji pożytku publicznego

Przywileje organizacji pożytku publicznego

1. PRAWO DO OTRZYMYWANIA WPŁAT Z 1% PODATKU OD OBYWATELI

1. możemy go przekazać tylko organizacji posiadającej status organizacji pożytku publicznego,
2. przekazywany jest w momencie sporządzania zeznania podatkowego za rok poprzedni,
3. kwota 1% wyliczana jest z kwoty należnego podatku.

Możliwość przekazania 1% należnego podatku na rzecz organizacji pozarządowych (określone w art. 27d ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych) wprowadzona została zapisami ustawy o działalności pożytku publicznym i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r.

Od 01 stycznia 2004 roku w deklaracjach składanych przez osoby fizyczne możliwe jest pomniejszenie podatku należnego o 1% sumy tego podatku, przekazany na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Organizacje, którym można przekazać 1% podatku należnego muszą być zarejestrowane w KRS jako organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego.

1% podatku należnego:

• przekazywany jest w momencie sporządzania zeznania podatkowego za rok poprzedni - czyli rozliczając się za obecny rok możemy tego dokonać między 1 stycznia 2005 a dniem złożenia zeznania do US (nie później niż do 30 kwietnia 2005), w aktualnie opracowywanej przez ustawodawcę nowelizacji ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych znajduje się zapis wydłużający czas, w którym możliwe jest przekazanie kwoty 1%. Będziemy mogli przekazać tą kwotę począwszy już od 1 maja roku, za który następuje rozliczenie.
• wyliczany jest z kwoty należnego podatku określonego w pozycji 191 PIT-36 i 121 PIT-37,
• rozliczany jest w pozycji 192 PIT-36 lub pozycji 123 PIT-37
  
  UWAGA: wpisujemy kwotę pomniejszenia pomijając grosze (tylko pełne złote).

Należy pamiętać, iż wpłaty muszą być udokumentowane dowodem wpłaty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego.

Na dowodzie tym powinny być zawarte co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko oraz adres wpłacającego,
• kwota dokonanej wpłaty,
• nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata.

Organizacje, które uzyskały status organizacji pożytku publicznego:

Najbardziej znanym i najszerzej komentowanym uprawnieniem organizacji pożytku publicznego jest możliwość uzyskiwania od obywateli jednoprocentowych odpisów podatkowych, czyli tzw. 1%. Mechanizm ten w polskim systemie prawnym jest zupełnie nowym rozwiązaniem. W terminie od 1 stycznia do 30 kwietnia roku podatkowego każda osoba, która płaci podatek dochodowy od osób fizycznych na terytorium Polski może przekazać 1% swojego podatku (należnego urzędowi skarbowemu) na rzecz  wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego. Mechanizm 1% dotyczy możliwości przekazywania jednoprocentowej części podatku należnego urzędowi skarbowemu. Nie jest to więc 1 % obliczany od dochodu podatnika, lecz od podatku, który powinien on zapłacić w danym roku zgodnie z deklaracją PIT. Pieniądze, które przekazuje podatnik są więc już właściwie dla niego "stracone" i można powiedzieć, że należą do budżetu państwa. Stąd też 1 % jest formą wsparcia organizacji pozarządowych ze środków publicznych. Z drugiej strony mechanizm 1% jest dla podatników obojętny z punktu widzenia korzyści podatkowych. Przekazanie 1 % nie wiąże się z żadną ulgą i nie wpływa na zmniejszenie obciążeń podatkowych. Jest to po prostu możliwość zadecydowania o przeznaczeniu jednego procenta zapłaconego przez nas podatku.

Dużą zaletą 1 % jest to, że środki uzyskane z tego źródła nie są "znaczone", co oznacza, że mogą być wydane zgodnie z potrzebami organizacji. Większość dotacji i darowizn, które uzyskują organizacje pozarządowe ma konkretne przeznaczenie. W umowie pomiędzy grantodawcą a organizacją opisuje się szczegółowo, jakie wydatki mogą zostać sfinansowane z udzielonej dotacji.  Dokonanie jakichkolwiek wydatków nieujętych w złożonym projekcie wymaga renegocjacji umowy. Tymczasem fundusze uzyskane w formie przekazów od obywateli mogą zostać przeznaczone na pokrycie dowolnych wydatków organizacji.

2. ZWOLNIENIE Z PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB PRAWNYCH

Zgodnie z Ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (z art. 24 ust.1) organizacjom pożytku publicznego przysługuje, na zasadach określonych w przepisach odrębnych, zwolnienie od podatku dochodowego od osób prawnych. Dotyczy to dochodów przeznaczonych na cele statutowe - z wyłączeniem działalności gospodarczej oraz co jest rozwiązaniem nowym, dochodów przeznaczanych na nabycie obligacji Skarbu Państwa lub bonów skarbowych oraz obligacji, wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, a także dochodów przeznaczonych na nabycie innych papierów wartościowych  dopuszczonych do publicznego obrotu oraz na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Zwolnienie z podatku dochodowego organizacji pożytku publicznego nie znosi zwolnienia przysługującego wszystkim organizacjom pozarządowym, które przeznaczają swoje dochody na cele statutowe (określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Tym niemniej zakres zwolnienia podatkowego przysługujący organizacjom pożytku publicznego jest w pewnym sensie szerszy niż zwolnienia przysługującego pozostałym organizacjom pozarządowym, ponieważ obejmuje dochody wydatkowane na wszystkie cele statutowe (mieszczące się oczywiście w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, co jest oczywiste, bo gdyby było inaczej to organizacja nie mogłaby uzyskać statusu organizacji
pożytku publicznego), a nie tylko wymienione w ustawie podatkowej.

3. ZWOLNIENIE I OBNIŻKI W PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI

Podatnikami podatku od nieruchomości są organizacje pozarządowe, które są właścicielami nieruchomości, użytkownikami wieczystymi gruntów lub posiadaczami nieruchomości lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Do zapłacenia podatku od nieruchomości zobowiązane są więc także organizacje, które np. wynajmują lokale od gminy.
Na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (art. 7 ust. 1 pkt 14) zwolnione z podatku są  nieruchomości (grunty, budynki) lub ich części, zajęte na prowadzenie nieodpłatnej działalności statutowej przez organizacje pożytku publicznego. Całkowite zwolnienie z podatku od nieruchomości dotyczy więc wyłącznie działalności nieodpłatnej, natomiast nie są zwolnione z podatku nieruchomości zajmowane lub należące do organizacji pożytku publicznego, w których prowadzona jest działalność odpłatna lub działalność gospodarcza.
Podatek od nieruchomości jest dochodem gminy. Dlatego też rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne jeszcze zwolnienia. Rada gminy ustala również stawki podatku od nieruchomości z tym, że  maksymalne stawki zostały określone w ustawie i rada gminy nie może ich przekroczyć.

4. ZWOLNIENIE Z PODATKU OD CZYNNOŚCI CYWILNOPRAWNYCH

Podatkiem od czynności cywilnoprawnych opodatkowane są transakcje (umowy), które mogą być zawierane również przez organizacje pozarządowe. Są to np.:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy,
• umowy pożyczki,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania.

Jeżeli umowa, która jest opodatkowana, zawierana jest przed notariuszem, wtedy obliczenia i poboru podatku dokonuje właśnie notariusz.

Od 1 stycznia 2004 r. zwolnione są z podatku organizacje pożytku publicznego, jeżeli dokonują czynności cywilnoprawnych wyłącznie w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.  Zwolnienie przysługujące organizacjom pożytku publicznego jest więc z jednej strony szersze niż to, z którego korzystają pozostałe organizacje pozarządowe, ponieważ obejmuje wszystkie organizacje pożytku publicznego niezależnie od przedmiotu ich działalności statutowej i niezależnie od tego, czy w poprzednim roku ich dochody były zwolnione z podatku dochodowego, z drugiej jednak strony ograniczone jest wyłącznie do czynności związanych z działalnością nieodpłatną, nie obejmuje więc czynności związanych z działalnością odpłatną.

5. ZWOLNIENIE Z OPŁAT SKARBOWYCH

Opłata skarbowa jest pobierana (w znaczkach skarbowych) za dokonanie przez urzędników niektórych czynności urzędowych  (np. wydanie zaświadczenia, zezwolenia lub koncesji) oraz za niektóre podania, wnioski, odwołania, zażalenia. Na podstawie art. 8 ustawy o opłacie skarbowej od 1 stycznia 2004 r. z konieczności uiszczenia tej opłaty zostały zwolnione organizacje pożytku publicznego, jeżeli składają podania, występują z wnioskiem o dokonanie czynności urzędowej lub z wnioskiem o wydanie  zaświadczenia lub zezwolenia, bądź wystawiają dokumenty. Zwolnienie dotyczy wyłącznie podań i czynności pozostających w związku z nieodpłatną działalnością pożytku publicznego.

6. ZWOLNIENIE Z OPŁAT SĄDOWYCH W SPRAWACH CYWILNYCH

Od 1 stycznia 2004 r. na podstawie art. 8 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie będą miały obowiązku uiszczania opłat sądowych:

• organizacje pożytku publicznego, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej;
•  

• organizacje pozarządowe w sprawach dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
  Szczególną odrębną podstawę zwolnienia z opłat sądowych przewiduje art. 17 ust. 4 Prawa o stowarzyszeniach oraz art. 8 ust. 2 ustawy o fundacjach w odniesieniu do opłat związanych z rejestracją tych organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

7. PREFERENCJE ZWIĄZANE Z NIERUCHOMOŚCIAMI

Organizacje pożytku publicznego mają pewne przywileje, dotyczące nieruchomości, będących własnością Skarbu Państwa lub  jednostek samorządu terytorialnego.

Darowizna nieruchomości

Minister Skarbu Państwa może wyposażyć lub dokonać darowizny nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa na rzecz organizacji pożytku publicznego prowadzących działalność charytatywną, kulturalną, naukową, opiekuńczą, leczniczą, oświatową,  badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną na jej cele statutowe.
W przypadku niewykorzystania nieruchomości na cel, na który została przeznaczona, a także w razie utraty przez organizację statusu organizacji pożytku publicznego następuje odwołanie darowizny.
Dotyczy to również nieruchomości Agencji Nieruchomości Rolnych, Agencji Mienia Wojskowego oraz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, co do których wykonują prawa właścicielskie Skarbu Państwa.

Sprzedaż nieruchomości

Organizacje pożytku publicznego (oraz organizacje pozarządowe które prowadzą działalność charytatywną, kulturalną, naukową, opiekuńczą, leczniczą, oświatową, badawczo-rozwojową, wychowawczą, sportową lub turystyczną) mogą na podstawie art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami uzyskać bonifikatę, czyli obniżenie ceny sprzedaży nieruchomości. Bonifikaty może udzielić właściwy organ za zgodą, odpowiednio wojewody, rady gminy lub powiatu albo sejmiku wojewódzkiego. W ten sposób organizacje pożytku publicznego mogą nabyć na preferencyjnych warunkach nieruchomość na cele prowadzonej działalności pożytku publicznego (zarówno odpłatnej jak i nieodpłatnej).

Warto przypomnieć, że zasady sprzedaży oraz wynajmowania nieruchomości (gruntów, budynków oraz lokali) należących do Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z tymi przepisami właściwy organ administracji w celu sprzedaży, oddania w użytkowanie wieczyste, użytkowanie, najem lub dzierżawę sporządza spis nieruchomości i podaje do publicznej wiadomości ich wykaz. Wykaz ten wywiesza się na okres 21 dni w siedzibie właściwego urzędu, a ponadto informację o wywieszeniu tego wykazu podaje się do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w prasie lokalnej oraz w inny sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.

8. UPRAWNIENIA DO KORZYSTANIA Z PRACY POBOROWYCH, ODBYWAJĄCYCH SŁUŻBĘ ZASTĘPCZĄ

W organizacjach pożytku publicznego mogą wykonywać pracę poborowi, skierowani do odbycia służby zastępczej (art. 25 Ustawy o pożytku). Zasady, na jakich poborowi mogą "odpracowywać" wojsko w organizacjach pożytku określa ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej.

Każdy, kto został wezwany do odbycia obowiązkowej służby wojskowej, może ze względu na swoje przekonania religijne albo wyznawane zasady moralne wystąpić z pisemnym wnioskiem o skierowanie go do odbycia służby zastępczej.
Służba zastępcza polega na wykonywaniu w czasie pokoju prac na rzecz ochrony środowiska, ochrony przeciwpożarowej, służby zdrowia, opieki społecznej, opieki nad osobami niepełnosprawnymi albo bezdomnymi oraz na rzecz administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości. Oznacza to, że odpracowanie wojska w praktyce nie będzie możliwe w każdej organizacji pożytku publicznego, a tylko w tych, których działalność statutowa odpowiada wymienionym wyżej obszarom.

Według nowych zasad skierowanie do odbycia służby zastępczej w organizacji pożytku publicznego, która jest organizacją kościelną lub wyznaniową, może nastąpić wyłącznie za zgodą poborowego. Organizacja pożytku publicznego, która jest zainteresowana zatrudnianiem poborowych, musi złożyć do ministra gospodarki i pracy udokumentowany wniosek o wyrażenie zgody na odbywanie u niej służby zastępczej. Minister prowadzi wykaz organizacji, które uzyskały taką zgodę. Dopiero organizacja mająca zgodę ministra i znajdująca się w wykazie może wystąpić do marszałka województwa z ofertą przyjęcia konkretnej liczby poborowych na określone stanowiska pracy. Ustawa o służbie zastępczej określa prawa i obowiązki osoby, skierowanej do odbycia służby zastępczej oraz organizacji przyjmującej. Generalnie poborowemu nie wypłaca się wynagrodzenia za pracę, lecz świadczenie pieniężne w wysokości 640 złotych. Do wypłacania tego świadczenia zobowiązana jest organizacja, ale jest ono następnie jej zwracane przez marszałka województwa.

9. NIEODPŁATNY, UŁATWIONY DOSTĘP DO PUBLICZNEGO RADIA I TELEWIZJI

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 26) przewiduje, że publiczne radio i telewizja otworzy się przed organizacjami pożytku publicznego i nieodpłatnie umożliwi im informowanie o ich działalności. Zasady dostępu organizacji pożytku publicznego do publicznych mediów określi rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Zasady te mają być przygotowane we współpracy z Radą Działalności Pożytku Publicznego.

10. MOŻLIWOŚĆ KORZYSTANIA Z POMOCY MAŁOLETNICH WOLONTARIUSZY W ZBIÓRKACH PUBLICZNYCH

W zakresie zbiórek publicznych zmianą, która dotyczy organizacji pożytku publicznego, jest możliwość udziału w zbiórce na rzecz takiej organizacji małoletnich wolontariuszy poniżej 16 lat. Oczywiście osoby takie muszą być pod nadzorem osoby pełnoletniej.

11. INNE KORZYŚCI

Z samego charakteru statusu organizacji pożytku publicznego płyną jeszcze inne korzyści. Nie zostały one ujęte wprost w przepisach ustawy, ponieważ nie mają charakteru prawnego. Chodzi mianowicie o efekt wizerunkowo-marketingowy.
Prawdopodobne jest, że ze względu na podporządkowanie się szeregowi wymogów organizacje te będą postrzegane jako bardziej przejrzyste, a co za tym idzie bardziej wiarygodne. Może to przełożyć się na lepsze kontakty ze sponsorami, przychylność urzędników, akceptację społeczeństwa, itp.

Na podst. tekstu Radosława Skiby "Koszty i korzyści związane z uzyskaniem statusu organizacji pożytku publicznego"  oprac. Alina Gałązka, źródło www.ngo.pl