Organizacje pozarządowe - Informacje ogólne

---

PDFOświadczenie o adresie doręczeń.pdf

---

PDFNajczęściej popełniane błędy-UMWD.pdf

---

Skróty:

opp – organizacja pożytku publicznego
ustawa o DPPiW – ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
Rada – Rada Działalności Pożytku Publicznego
JST – jednostka samorządu terytorialnego

---

Co to jest organizacja pozarządowa?

Organizacjami pozarządowymi w rozumieniu ustawy o OPPiW są, niebędące jednostkami finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia.

Co do zasady przepisów ustawy o OPPiW nie stosuje się w odniesieniu do partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, fundacji utworzonych przez partie polityczne oraz spółek działających na podstawie przepisów o kulturze fizycznej.

Co to jest działalność pożytku publicznego i przez kogo może być prowadzona?

Działalność pożytku publicznego jest to prowadzona przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty działalność społecznie użyteczna w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o DPPiW.

Zgodnie z ustawą o DPPiW sfera zadań publicznych obejmuje działania w zakresie:

• pomocy społecznej,
• działalności charytatywnej,
• podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
• działalności na rzecz mniejszości narodowych,
• ochrony i promocji zdrowia,
• działania na rzecz osób niepełnosprawnych,
• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej,
• działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn,
• działalności wspomagającej rozwój gospodarczy,działalności wspomagającej rozwój społeczności lokalnych,
• nauki, edukacji, oświaty i wychowania,
• krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży,
• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji,
• kultury fizycznej i sportu,
• ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego,
• porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym,
• upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa,
• upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji,
• ratownictwa i ochrony ludności,
• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą,
• ochrony praw konsumentów,
• integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami,
• promocji i organizacji wolontariatu.

Rada Ministrów może rozszerzyć przedstawiony powyżej katalog o inne zadania kierując się ich szczególną społeczną użytecznością oraz możliwością ich realizacji przez organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty.

Działalność pożytku publicznego może być prowadzona przez organizacje pozarządowe, stowarzyszenia jst oraz podmioty działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz ustawy o gwarancjach sumienia i wyznania.

Przepisów ustawy o OPPiW nie stosuje się w odniesieniu do partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, fundacji utworzonych przez partie polityczne oraz spółek działających na podstawie przepisów o kulturze fizycznej. Przepisy ustawy mają zastosowanie w odniesieniu do wymienionych powyżej jednostek, jeżeli przepisy odrębne tak stanowią, jeżeli majątek fundacji nie jest w całości mieniem państwowym lub komunalnym oraz w przypadku, kiedy fundacja prowadzi działalność statutową na rzecz nauki.

 

W jaki sposób organy administracji publicznej będą mogły współpracować z organizacjami pozarządowymi i innymi uprawnionymi podmiotami?

 

Organy administracji publicznej działalność w sferze zadań publicznych prowadzą we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Odbywa się ona na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.

Współpraca się będzie odbywała m.in. poprzez:

• zlecanie realizacji zadań publicznych tj. powierzanie wykonania zadania wraz z udzieleniem dotacji na jego finansowanie lub wspieranie realizacji zadania wraz z udzieleniem dotacji na dofinansowanie jego realizacji;
• wzajemne informowanie się o kierunkach działalności i współdziałanie w celu zharmonizowania tych kierunków;
• konsultowanie projektów aktów normatywnych w dziedzinach związanych z działalnością danej organizacji;
• tworzenie zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,
• uchwalenie rocznego programu współpracy przez organ stanowiący jst.

 

Co to jest działalność odpłatna i nieodpłatna pożytku publicznego?

 

Działalność statutowa organizacji pozarządowej i innych uprawnionych podmiotów w części obejmującej działalność pożytku publicznego, jeżeli pobierane wynagrodzenie nie jest wyższe od tego, jaki wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów działalności oraz pobierane wynagrodzenie osób zatrudnionych przy wykonywaniu statutowej działalności organizacji nie przekracza 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw, nie jest uznawana za działalność gospodarczą,. Tego rodzaju działalność może być prowadzona jako działalność odpłatna lub jako działalność nieodpłatna.

Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest świadczenie usług za które nie pobiera się wynagrodzenia.

Działalnością odpłatną jest działalność za wynagrodzeniem. Dochód z działalności odpłatnej w całości zostaje przekazany na realizację zadań należących do sfery zadań publicznych lub celów statutowych.

Co to jest organizacja pożytku publicznego (opp)?

 

Organizacją pożytku publicznego jest organizacja pozarządowa, stowarzyszenie jst lub podmiot działający na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz ustawy o gwarancjach sumienia i wyznania, który spełni łącznie następujące wymagania:

• prowadzi działalność na rzecz ogółu społeczności lub określonej grupy wyodrębnionej ze względu na szczególnie trudną sytuację życiową lub materialną w stosunku do społeczeństwa i jest to wyłączna statutowa działalność organizacji;
• nie prowadzi działalności gospodarczej albo prowadzi ją w rozmiarach służących realizacji celów statutowych;
• cały dochód przeznacza na działalność statutową;
• ma statutowy kolegialny organ kontroli lub nadzoru, odrębny od organu zarządzającego, który mu nie podlega w zakresie wykonywania kontroli wewnętrznej lub nadzoru;
• posiada statut, w którym przewidziane są ograniczenia dotyczące wykorzystywania majątku organizacji oraz dokonywania zakupów od podmiotów związanych z członkami organizacji;
• podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego;
• sporządza roczne sprawozdanie merytoryczne ze swojej działalności oraz podaje je do publicznej wiadomości;
• sporządza i ogłasza roczne sprawozdanie finansowe także wówczas, gdy obowiązek jego sporządzenia oraz ogłoszenia nie wynika z przepisów o rachunkowości;
• przekazuje wyżej wymienione sprawozdania ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.

Jakie są przywileje opp?

 

Opp ma prawo do:

• Użytkowania, na preferencyjnych warunkach, nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
• otrzymywania 1-proc. podatku dochodowego od osób fizycznych,
• zwolnienia od: podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od nieruchomości, opłat od czynności cywilnoprawnych, opłat skarbowych i sądowych w odniesieniu do prowadzonej działalności pożytku publicznego,
• korzystania ze świadczeń wolontariuszy,
• korzystania z pracy poborowych skierowanych do odbycia służby zastępczej,
• informowania o prowadzonej działalności nieodpłatnej za pomocą jednostek publicznej radiofonii i telewizji.

 

Kto i w jaki sposób sprawuje nadzór nad opp?

 

Opp będą podlegały nadzorowi i kontroli ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w zakresie, w jakim realizują zadania pożytku publicznego z udziałem środków publicznych. W odniesieniu do organizacji pożytku publicznego działających w zakresie ratownictwa i ochrony ludności nadzór będzie sprawował minister właściwy do spraw wewnętrznych.

Sfera nadzoru i kontroli obejmuje rzetelność realizacji przez organizacje pożytku publicznego zadań zleconych oraz prawidłowość korzystania z uprawnień określonych w ustawie. Kontrola zarządzana jest z urzędu lub na wniosek organu administracji publicznej. W czynnościach kontrolnych może uczestniczyć przedstawiciel Rady. Minister może powierzyć przeprowadzenie kontroli wojewodzie lub organowi wyspecjalizowanemu w kontrolowaniu danego rodzaju działalności (np. urzędowi kontroli skarbowej).

 

Jakie mogą być konsekwencje stwierdzenia uchybień podczas kontroli?

 

Z przeprowadzonej kontroli sporządza się protokół do którego kierownik kontrolowanej opp może w terminie 14 dni złożyć wyjaśnienia lub zgłosić zastrzeżenia. Wynik kontroli powinien zawierać opis stwierdzonego stanu faktycznego, wykaz ustalonych uchybień oraz, nie krótszy niż 30 dni, termin usunięcia nieprawidłowości. W przypadku nieusunięcia uchybień właściwy minister może wystąpić do sądu rejestrowego o wykreślenie z Krajowego Rejestru Sądowego informacji o spełnieniu przez organizację warunków umożliwiających uzyskanie statusu opp lub o wykreślenie organizacji z Krajowego Rejestru Sądowego. W zakresie nieuregulowanym ustawą o OPPiW do nadzoru i kontroli wydatkowania środków publicznych stosuje się przepisy o finansach publicznych.

 

Od kiedy organizacja pozarządowa może występować o uzyskanie statusu OPP?

 

Wzór wniosku zostanie określony znowelizowanym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2000r. w sprawie określenia wzorów urzędowych formularzy wniosków o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz sposobu i miejsca ich udostępniania (Dz.U. Nr 118, poz. 1247). Rozpatrywanie wniosków o uzyskanie statusu opp będzie możliwe po wejściu w życie odpowiednich przepisów ustawy o OPPiW tj. od 1 stycznia 2004r.

 

Kto to jest wolontariusz?

 

Jest to osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz innych. Pomoc wolontariusza wykracza poza więzi rodzinne czy koleżeńskie. Zwykle wolontariusz nie musi posiadać specyficznych kwalifikacji, jednak, gdy wynika to z przepisów prawa, wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń. Ustawa o DPPiW reguluje status wolontariusza, jego prawa i obowiązki.

Czy wolontariusz jest pracownikiem?

 

Wolontariusz nie jest pracownikiem.

Kto może zostać wolontariuszem?

 

Co do zasady wolontariuszem może zostać każdy z nas.
Jednak wolontariusze zajmujący się pomocą społeczną, w tym pomocą rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz osobom niepełnosprawnym, ochroną zdrowia, nauką, edukacją, oświatą i wychowaniem, jak również wypoczynkiem dzieci i młodzieży powinni posiadać takie same kwalifikacje, jak osoby, które zajmują się tymi dziećmi w ramach wykonywanej pracy zawodowej. Nie wyklucza to zawierania porozumień z wolontariuszami jako pomocnikami dla osoby, która takie kwalifikacje posiada. Jednak zawsze trzeba pamiętać o predyspozycjach wolontariusza do wykonywania określonej działalności.

 

Kto to jest korzystający? Na rzecz jakich podmiotów wolontariusz może wykonywać świadczenia?

 

Korzystający jest to podmiot na rzecz którego wolontariusz wykonuje świadczenia.
Wolontariusze mogą wykonywać świadczenia na rzecz:

• organizacji pozarządowych, stowarzyszeń jst, osób prawnych i jednostek organizacyjnych działających na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania jeżeli ich cele obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
• organów administracji publicznej i jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez organy administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej.

Jeżeli postanowienia umów międzynarodowych nie stanowią inaczej, to przepisy ustawy o OPPiW dotyczące wolontariuszy stosuje się do wolontariuszy wykonujących na obszarze Polski świadczenia na rzecz organizacji międzynarodowych.

 

Czy świadczenia wolontariusza wykonuje się na podstawie umowy?

 

Tak, zakres, sposób i czas wykonywania przez wolontariusza świadczeń ustalają wspólnie, w umowie zwanej porozumieniem, korzystający i wolontariusz.

Porozumienie określa zakres, sposób wykonywania świadczeń oraz czas na jaki zostało zawarte. Porozumienie powinno zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania. Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni porozumienie zostaje sporządzone na piśmie. Jeżeli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający jest zobowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, tylko wtedy gdy wolontariusz tego zażąda.

Jeżeli porozumienie dotyczy wydelegowania wolontariusza w celu wykonywania przez niego świadczeń na terytorium innego państwa, na podstawie umowy międzynarodowej wiążącej Polskę, wolontariuszowi przysługuje prawo do świadczeń i pokrycia kosztów ogólnie przyjętych w stosunkach danego rodzaju, chyba że umowy międzynarodowe stanową inaczej.

 

Czy porozumienie musi zostać zawatrte na piśmie?

 

Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni porozumienie zostaje sporządzone na piśmie.
Jeżeli porozumienie będzie zawierane na okres krótszy niż 30 dni korzystający jest zobowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, tylko wtedy gdy wolontariusz zażąda takiego potwierdzenia.

 

Jakie są prawa i obowiązki wolontariusza?

 

Wolontariusz nie pobiera wynagrodzenia za wykonywane świadczenia. Jeżeli z przepisów prawa wynika obowiązek posiadania kwalifikacji i spełnienia wymagań odpowiednich do rodzaju i zakresu świadczonej pomocy, to kandydat na wolontariusza musi je wypełnić.

Wolontariuszowi przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń. Ponadto wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Korzystający z pomocy wolontariusza na jego żądanie potwierdza na piśmie treść porozumienia, wydaje pisemne zaświadczenie oraz opinię o wykonaniu świadczeń, informuje wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnia dostępność tych informacji. Korzystający informuje wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracy, pokrywa koszty podróży służbowych i diet. Korzystający zapewnia ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli wolontariusz wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni. Korzystający może pokryć inne niezbędna koszty ponoszone przez wolontariusza oraz koszty szkoleń.

 

Jakie obowiązki ma korzystający?

 

Korzystający:

 

• zapewnienia odpowiednie środki ochrony indywidualnej uzależnione od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem;
• informuje wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;
• zapewnienia bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
• pokrywa koszty podróży służbowych i diet wolontariusza;
• zapewnia ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli wolontariusz wykonuje świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni.

Ponadto na żądanie wolontariusza potwierdza na piśmie treść porozumienia, wydaje pisemne zaświadczenie oraz opinię o wykonaniu świadczeń. Korzystający informuje wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących obowiązkach oraz zapewnia dostępność tych informacji. Korzystający może pokryć inne niezbędna koszty ponoszone przez wolontariusza oraz koszty szkoleń.